De fractie van 50PLUS Zuid Holland wil zeker niet rigide vasthouden aan het huis van Thorbecke.

Wij zien ook dat het gaat om efficiënt en slagvaardig bestuur in het belang van de inwoners.  Samenwerking door middel van nieuwe samenwerkingsvormen zoals een ambtelijke samenwerking, niet samenvallend met bestuurslagen maar in een soort van “tussenruimte”,  nodig en goed kan zijn. Echter door de veelheid aan samenwerkingsvormen duizelt het soms niet alleen bij burgers maar vaak ook bij volksvertegenwoordigers / bestuurders en ambtenaren. Wat 50PLUS betreft moet samenwerking in welke vorm dan ook niet worden gezocht om vooral zaken bestuurlijk gemakkelijk voor elkaar te krijgen waarbij de democratische legitimiteit niet voorop staat.

50PLUS heeft vaak het gevoel dat dat de inwoners onvoldoende betrokken zijn of worden bij dit proces ondanks de vorm van representatieve democratie die de Gemeenteraad in zich heeft.

Uit recent onderzoek blijkt dat 70% van de Gemeenteraadsleden niet goed op de hoogte zijn of het proces niet kunnen volgen waarlangs een herindeling tot stand komt.

De fractie van 50PLUS ziet graag een meer transparant en open proces waarbij de betrokken bestuurders duidelijk en helder verantwoording afleggen over de in gang gezette procedure die moet leiden tot een adequate vorm van besturen.

Het gegeven dat een inwoner eens in de vier jaar een stem mag uitbrengen wordt vaak als voldoende democratische legitimiteit gezien. De kiezer kan toch op een andere partij stemmen als hij of zij het niet eens is met wat in samenwerking met andere gemeenten, of tussen provincie, gemeenten, kennisinstellingen of bedrijven tot stand is gekomen”: wordt dan gezegd.

50PLUS is zeer voor het vastleggen van een aantal principes van behoorlijke samenwerking met aandacht voor de democratische legitimiteit en verantwoording zoals in het essay van de heren Teisman en Voermans wordt voorgesteld.

Recente decentralisaties in het sociale domein (jeugdzorg, WMO en de komst van Veiligheidsregio’s), maar ook het regionaler worden van sociaaleconomisch bestuur hebben volgens onderzoeker Tops het niveau van politieke besluitvorming grootschaliger gemaakt en een soort opwaartse druk veroorzaakt naar bovenlokale samenwerking. Kwetsbaarheden op het vlak van democratische controle en verantwoording dienen zich dan aan.

Na de decentralisaties van zorg en arbeid ontstond er een golf van gemeenschappelijke regelingen en samenwerkingsvormen tussen gemeenten. Het onderzoek van Coelo (Centrum voor onderzoek van economie en lagere overheden) liet zowel inhoudelijk als financieel geen positieve resultaten zien van de tot nu toe gerealiseerde samenwerking. Besparing van kosten en verbetering van dienstverlening heeft deze herindeling en nog niet echt opgeleverd.

Een recent advies van de Raad Openbaar Bestuur (ROB) laat zien dat de groei aan samenwerkingsvormen de democratische legitimiteit kan aantasten. De Burgemeester van Hillegom geeft in het rapport aan dat door de hoeveelheid en omvang van zoveel samenwerkingsverbanden de Gemeenteraad niet door heeft dat ze flink wat autonomie & controle uit handen heeft gegeven aan deze ontwikkeling.

In juli 2017 is er op initiatief van onze fractie een bijeenkomst geweest in Leiden met de heer Job Cohen betreffende de ontwikkeling van het midden-bestuur in relatie tot de democratische legitimiteit in het bestuur. Dit mede naar aanleiding van een boek geschreven door de heer Richard van Oevelen met de titel: “De Provincie in het nauw”. Dit boek laat naar onze mening zien dat voortbordurend op het huis van Thorbecke onze democratie een “opfrisbeurt” nodig heeft. Graag ziet de fractie van 50PLUS dat we in de Provincie Zuid Holland dit onderwerp nader met elkaar bespreken. De vraag aan de Bestuurders is waarom er vaak alleen over lokaal en nationaal wordt gesproken over het onderwerpen “democratische vernieuwing”. Onze fractie pleit ervoor ook de het midden-bestuur (Provincie) hierbij te betrekken.

50PLUS betreurt het dat het door onze fractie ingediende initiatief voorstel voor een goede monitoring  in het sociaal domein niet is overgenomen.

In de tussenrapportage zien wij dat aangedrongen wordt op een vorm van monitoring naar de effecten in het sociaal domein. We kunnen daarom niet anders concluderen dan dat dit “een gemiste kans is voor open doel”! De Provincie moet met haar “vuist op tafel slaan” en onze positie als midden bestuurslaag claimen in het openbaar bestuur. Steeds vaker wordt er gesignaleerd dat  samenwerking tussen grote gemeenten en omliggende kleinere gemeenten- kernen vaak op gespannen voet staan. De machts- en krachtsverhoudingen liggen niet gelijk: dit heeft zeker ook gevolgen voor de democratische legitimiteit en invloed van de inwoners. Grote gemeenten zien zich liefst “provincievrij”” (geen bemoeizucht) maar weten de provincie te vinden als het ondersteuning aan komt zowel financieel als inhoudelijk. De provincie krijgt hier dan steeds meer de rol van een soort pinautomaat is een mooie typering van Teisman en Voermans”.

Een metropool en of stadsregio die steeds meer oprukt (als een soort “rupsje nooit genoeg”) is ideaal voor experimenten met het opstellen van principes om innovatieve vormen van ketenpartnerschap te koppelen aan nieuwe publieke verantwoording. Maar dan wel met voldoende controle door de volksvertegenwoordiging, lees inwoners naar de deelnemende partners en andere betrokken organisaties.

Maar de “samenwerkingstrein” door laten denderen zonder aan de democratische legitimiteit te denken, dus met voldoende betrokkenheid van de inwoners, daar zijn wij fel op tegen.